GRAM PROFILAKTYKI JEST LEPSZY NIŻ KILOGRAM LECZENIA
WITAMINY
Witaminami nazywamy organiczne składniki pokarmowe, które nie dostarczają energii, ani budulca dla nowo tworzących się komórek, są jednak niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ustroju. Witaminy są związkami o stosunkowo malej masie cza teczkowej i różnorodnej budowie chemicznej. W porównaniu z podstawowymi składnikami pokarmowymi takimi jak białko tłuszcze i węglowodany, ilość witamin potrzebna do normalnego funkcjonowania jest znikoma. Zdecydowana większość witamin nie może być syntetyzowana przez nasze organizmy, dlatego też muszą być dostarczane z pożywieniem:
- pochodzenia roślinnego
- zwierzęcego gdzie witaminy nagromadzone są uprzednio z materiału roślinnego
- w gotowej formie w postaci suplementów
- jako prowitaminy, które po spożyciu mogą być przez organizm człowieka przetwarzane na witaminy
Istnieją również tzw. antywitaminy (np. awidyna w białku jajek) – czyli związki chemiczne podobne do witamin pod względem składu i budowy, mogące wchodzić w połączenia, za pośrednictwem, których witaminy spełniają swoją rolę w organizmie, ale niezdolne do wykonywania tej roli.
Brak lub niedobór witamin w pożywieniu pociąga za sobą znaczne zaburzenia w przemianie materii i energii, wywołując takie schorzenia jak:
- Hipowitaminoza: zespół objawów chorobowych wywołanych zbyt małą ilością jednej lub kilku witamin w organizmie. Występuje na skutek małej ilości witamin w diecie lub upośledzeniem wchłaniania witamin z pokarmu, czy też większego ich zapotrzebowania (okres ciąży).
- Hiperwitaminoza: zespół objawów chorobowych wywołanych nadmiarem witamin w organizmie. Dotyczy to witamin rozpuszczalnych w tłuszczach czyli A, D, E, K. Objawy są następujące: wymioty, biegunka, świąd skóry, uczucie zmęczenia i osłabienia, drętwienie kończyn.
- Awitaminoza: zespół chorobowy wywołany głębokim niedoborem określonej witaminy. Objawy to schorzenia charakterystyczne dla braku danej witaminy.
Po dziesiątkach lat badań stwierdzono ścisły związek pomiędzy witaminami a enzymami, które normują procesy przemiany materii i energii w ustroju. Zbadano że szereg enzymów powstaje przez połączenie różnych witamin z białkiem. W ten sposób choroba wywołana brakiem lub niedoborem witamin w pokarmach jest w swej istocie następstwem niedostatecznej aktywności odpowiedniego enzymu, który katalizuje odpowiednie ogniwo przemian chemicznych.
DODATKOWE POJĘCIA POWIĄZANE Z WITAMINAMI:
Biodostępność – jest to stopień w jakim dany związek uwalnia się z pożywienia które przyswajamy a następnie w jakim stopniu jest wchłaniany i rozprowadzany do tkanek.
Aktywność biologiczna – jest to stopień w jakim dana witamina jest przyswajana i jak duży wywiera wpływ na organizm w formie aktywnej. Na aktywność ma wpływ wiele czynników np. stosowane leki, dieta, stres a także okresy w życiu takie jak ciąża, karmienie piersią czy hospitalizacja.
Czym nie są witaminy?!
WITAMINY NIE SA TABLETKAMI WZMACNIAJĄCYMI A NIE SUBSTYTUTAMI POŻYWIENIA
Wielu ludzi myśli ze łykając garści leków mogą zastąpić pożywienie. Niestety to nie prawda. W rzeczywistości nie można ich przyswoić bez spożywania pokarmów. Istnieje kilka bardzo błędnych mitów na temat witamin:
- nie wolno oczekiwać, że zachowamy zdrowie nie jedząc, a przyjmując jedynie witaminy
- witaminy nie są substytutami białek, minerałów, tłuszczy, węglowodanów czy wody tzn. nie mogą ich zastąpić
- witaminy same w sobie nie są elementami struktur naszego ustroju
- witaminy się są elementem wzmacniającym, nie mają wartości kalorycznej ani energetycznej
Jak działają witaminy?!
„Witaminy regulują procesy metaboliczne przez systemy enzymatyczne ustroju. Niedobór jednej z nich może być groźny dla całego organizmu”.
Witaminy są składnikami układów enzymatycznych, które są niezbędne do aktywacji pracy enzymów i działają jako ko faktory, umożliwiają i regulują poszczególne procesy metaboliczne ustroju, zestrajają ze sobą pozwalając zachować sprawność organizmu. W porównaniu z innymi składnikami odżywczymi przyswajanie witamin jest minimalne (śladowe). Natomiast niedobór jednej z nich może spowodować przykre skutki dla całego organizmu.
Nazwy witamin…
Witaminy pierwotnie zostały oznaczone literami ze względu na to że gdy je odkrywano nie znano ich budowy i nie można było nazwy oprzeć na chemicznym wzorze.
