EIKOZANOIDY
Bardzo ważne dla naszego zdrowia są niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli kwas DHA oraz kwas EPA.
Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe są ogólnie określane jako witamina F. Z kwasu EPA nasz organizm potrafi samodzielnie wyprodukować kwas DHA, a z kolei z kwasu DHA umie wytworzyć eikozanoidy omega-3.
Eikozanoidy są wytwarzane przez organizm podczas procesów przemian niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, mianowicie kwasu arachidonowego (będącego odpowiednikiem kwasu zawartego w orzeszkach ziemnych), kwasu linolowego (kwas tłuszczowy typu omega-6) i kwasu alfalinolenowego (kwas tłuszczowy typu omega-3).
Eikozanoidy dzieli się na cztery kategorie:
- prostaglandyny,
- prostacykliny,
- tromboksany oraz
- leukotrieny.
Pierwsze z nich, czyli prostaglandyny są to pochodne kwasu arachidonowego, powstają one poprzez wpływ cyklooksygenazy (COX) podczas pobudzenia nerwowego. Wyróżniamy trzy rodzaje cyklooksygenazy, różnią się one między sobą funkcjami, które mają za zadanie pełnić. COX1 zmniejsza wytwarzanie kwasu żołądkowego, COX2 mają swój udział w reakcjach zapalnych, COX3 są izoformą COX1.
Drugim rodzajem eikozanoidów są prostacykliny, które należą do wymienionych już prostaglandyn. Prostacykliny zapobiegają nadciśnieniu i powodują rozkurczanie się naczyń krwionośnych, ponieważ ich kluczową funkcją jest hamowanie agregacji płytek krwi.
Kolejną grupą wyróżnionych eikozanoidów są tromboksany. Ich działanie jest podobne do prostacyklin, mianowicie również hamują zlepianie płytek krwi. Tromboksany natomiast różnią się od prostacyklin budową, to znaczy ich pierścień jest sześcioczłonowy i posiada atom tlenu.
Jeszcze jednym, ostatnim, rodzajem eikozanoidów są lipidy zwane leukotrienami. Leukotrieny wpływają pozytywnie na układ odpornościowy organizmu i zapobiegają stanom zapalnym, na przykład astmie.
Kluczową kwestią jest to, aby utrzymać równowagę wymienionych eikozanoidów, ponieważ pełnią one szczególną, bardzo ważną rolę w naszym organizmie, uczestnicząc w wielu procesach w nim zachodzących. Tak więc, zalecana proporcja między kwasami omega-3 a omega-6 w organizmie, czyli taka, dzięki której nie będziemy mieli problemów z dostarczaniem mu tłuszczów, to 1:1 do 4:1.
