Bez względu na wiek, każda kobieta powinna wykonywać okresowe badania kontrolne, najważniejsze z nich to:
–badanie ginekologiczne podczas którego lekarz ginekolog wykona badanie piersi kontrolując czy nie pojawiły się guzy lub inne nieprawidłowości, oraz cytologię. Badając piersi doktor delikatnie uciska każdy kwadrant piersi oceniając czy nie ma guzów, grudek, czy węzły chłonne (pachowe, przymostkowe, nad i podobojczykowe) nie są powiększone. Sprawdza czy brodawki są prawidłowe czy nie są wciągnięte. Wypływająca z brodawek wydzielina może być istotną wskazówką diagnostyczną. Cytologia z kolei to badanie, które kobiety powinny wykonywać średnio raz na rok. Jest to badanie nieinwazyjne, podczas którego lekarz ginekolog wprowadza do pochwy wziernik, a przez niego małą trójzębną szczoteczkę na dość długiej rączce. Na szczoteczkę pobiera się z dwóch miejsc próbki złuszczonego nabłonka szyjki macicy razem ze śluzem. Każdą próbkę przenosi się następnie na oddzielne szkiełka, potem barwi i ogląda się je pod mikroskopem. Wynik cytologii jest zazwyczaj gotowy po trzech, czterech dniach. Badanie to pozwala wykryć stany przednowotworowe oraz raka szyjki macicy nawet we wczesnym stadium jego rozwoju, kiedy można jeszcze go uleczyć. Dodatkowo dzięki cytologii można wykryć infekcję wirusem brodawczaka ludzkiego – HPV.
– badanie morfologiczne krwi – badanie to stanowi punkt wyjścia odróżniający osobę chorą od zdrowej. Wyniki morfologii porównuje się zawsze z normami.
– pomiar ciśnienia tętniczego krwi – prawidłowe ciśnienie powinno utrzymywać się pomiędzy 120/80 a 135/85 mm HG. Granicznym ciśnieniem jest ciśnienie 140 na 90. Wszystko, co powyżej, jest już nadciśnieniem. Należy wiedzieć, że obniżony poziom estrogenów w czasie przekwitania odpowiada za przyspieszony rozwój nadciśnienia tętniczego. Niedobór żeńskich hormonów płciowych prowadzi do zaburzeń równowagi pomiędzy czynnikami rozszerzającymi i kurczącymi naczynia krwionośne, na korzyść tych ostatnich, co przyczynia się do wzrostu oporu naczyniowego. Do innych czynników sprzyjających nadciśnieniu u kobiet po menopauzie można zaliczyć: wzrost masy ciała (prawidłowe wskaźniki: BMI<25, obwód pasa < 80 cm), wzrost odporności na insulinę, wzrost stężenia insuliny. Zmiany te prowadzą do zatrzymania wody i sodu w organizmie oraz do zmniejszenia elastyczności ścian naczyń krwionośnych. Nieleczone nadciśnienie tętnicze przyczynia się do wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, zawału, niewydolności serca i udaru mózgu.
Badania dodatkowe
- mammografia– jest to obrazowa metoda badania gruczołu piersiowego z użyciem promieni rentgenowskich (promieni X). Badanie to wykonuje się specjalnym aparatem rentgenowskim (mammograf, mammomat), który pozwala na uzyskanie promieniowania miękkiego (25-45 kV). Pozwala to na odróżnienie poszczególnych struktur oraz zmian patologicznych w sutku.
- badanie USG przezpochwowe narządu rodnego – stanowi nieodłączną część badania ginekologicznego. Lekarz wkłada specjalną głowicę USG do pochwy pacjentki. Robi się to w ten akurat sposób ze względu na to, że badanie przez powłoki ma dużo mniejszą rozdzielczość (zdolność do odróżniania szczegółów) przez co lekarz ma do dyspozycji obraz gorszej jakości. Aparat USG wyświetla na monitorze obraz przekroju przez ciało pacjentki w miejscu gdzie została przyłożona sonda. Fale dźwiękowe o bardzo wysokiej częstotliwości (ultradźwięki) przenikają przez ciało i odbijają się w różnym stopniu od różnych struktur. Sonda zbiera te odbite fale, a komputer tworzy z nich obraz. Zastosowanie dźwięku sprawia, że badanie to jest całkowicie bezpieczne. Wielu chorób nie da się w pełni zdiagnozować innym sposobem np. torbiele, guzy jajnika oraz guzy macicy. Wczesną ciąże widać w postaci pęcherzyka na ścianie macicy.
- stężenie glukozy we krwi – duża masa ciała i pogarszający się w okresie menopauzy metabolizm glukozy wiąże się z większym ryzykiem występowania cukrzycy, która z kolei znosi ochronną rolę hormonów dla serca.
- lipidogram (cholesterol całkowity oraz jego frakcje HDL i LDL, triglicerydy),
Prawidłowe wskazania dla kobiet
Cholesterol Całkowity < 190 mg/dl
HDL > 46 mg/dl
LDL < 115 mg/dl
Trójglicerydy <150 mg/dl
enzymy wątrobowe: AIAT, ASPAT – są to enzymy wewnątrzkomórkowe, AlAT jest wskaźnikiem bardziej swoistym dla wątroby, natomiast AspAT oprócz wątroby obecny jest również w mięśniu sercowym, mięśniach szkieletowych, nerkach i erytrocytach. W chorobach związanych z uszkodzeniem komórek wątrobowych dochodzi do zwiększenia aktywności aminotransferaz i uwalniania ich w nadmiarze do krwi. Norma dla AlAT i AspAT: <40 IU/l
