Metale ciężkie
Metale ciężkie są powszechnymi zanieczyszczeniami ekosystemu. Już w niewielkich ilościach mogą powodować uszkodzenia nerek, kości, choroby układu naczyniowego, zaburzenia w funkcjonowaniu układu rozrodczego – również u zwierząt, które narażone były na ich zawartość w podawanych paszach. Na szkodliwe działanie metali ciężkich narażone są także rośliny zwłaszcza te uprawiane na terenach uprzemysłowionych, w pobliżu dróg o dużym natężeniu ruchu samochodowego, w miejskich ogródkach działkowych. Nawet, jeśli wydają się nam zdrowe i dorodne, nie nadają się do jedzenia ani przez człowieka, ani przez zwierzęta.
Najsilniejsze działanie toksyczne wykazują nieorganiczne związki metali, silnie dysocjujące i łatwo rozpuszczalne ponieważ z łatwością przenikają przez błony komórkowe dostając się do narządów wewnętrznych. Mogą przyczyniać się one do denaturacji białek we krwi, w ranach, w błonie śluzowej, a w roztworach stężonych, łącząc się z białkiem wnikają do zaatakowanej tkanki i wywołują działanie żrące. Każdy z metali ma niekorzystny wpływ na określone narządy wewnętrzne.
Najbardziej toksyczne z metali ciężkich są: ołów Pb, rtęć Hg, i kadm Cd. Występują one w środowisku w dawkach wyższych niż NDS – najwyższe dopuszczalne stężenie i są najczęstszą przyczyną powstawania nowotworów.
Ołów przedostaje się do naszego organizmu wraz z powietrzem, żywnością, wodą lub poprzez kontakt z wyrobami przemysłowymi, które zawierają ołów lub jego związki, są to np. farby, akumulatory, naczynia pokryte glazurą ołowianą, niektóre wyroby z porcelany itp. Metal ten wchłaniany jest przez drogi oddechowe i skórę. Ołów powoduje wiele chorób, zwłaszcza umysłowych. Uszkadza on komórki nerwowe powodując upośledzenie umysłowe, niedorozwój dzieci, agresywność. Jest również przyczyną powstawania nowotworów jajnika, żołądka, nerek, białaczek itp.
Kadm kumuluje się zwłaszcza w pęcherzyku moczowym człowieka, a ponadto w ciele ostryg, jagniąt, kurcząt oraz w liściach tytoniu. Do organizmu wnika drogą oddechową i pokarmową. Kadm jest niezwykle toksycznym i rakotwórczym pierwiastkiem powodującym odwapnienie i deformację kości, impotencję, zanik mięśni i węchu, nadciśnienie i nowotwory. Uważa się, że kadm jest głównym czynnikiem nowotworowym dymu tytoniowego. W największych ilościach pierwiastek ten występuje w rejonach skażonych przemysłowo, w dymie papierosowym, w wodzie wodociągowej oraz w glebie i żywności na niej uprawianej.
Rtęć do organizmu dostaje się drogą oddechową, pokarmową oraz przez skórę. Jest pierwiastkiem dosyć często używanym w medycynie, rolnictwie i przemyśle, co powoduje zatruwanie środowiska naturalnego. U ludzi, rtęć i jej związki powodują nagłe objawy zatrucia, a wchłaniane w małych dawkach kumulują się w organizmie, stopniowo w tkankach organizmu człowieka dając mało charakterystyczne objawy w postaci zawrotów i bólów głowy, bezsenności, nudności, trudności z koncentracją, zapaleniem dziąseł, zaburzeniami mowy, ospałością i nerwowością, sztywnieniem stawów, sporym spadkiem odporności organizmu a nawet w najgorszym wypadku może skończyć się śmiercią. Zatrucie rtęcią jest szczególnie groźne w okresie płodowym i niemowlęcym.
