Cykl miesiączkowy
W chwili narodzin w jajnikach żeńskiego noworodka jest ok. 350 000 zawiązków pęcherzyków jajowych. Tylko od 300 do 400 z nich ma szansę rozwinąć się później w trakcie cykli miesiączkowych w dojrzałe komórki jajowe. Reszta z nich po prostu zaniknie. Podczas każdego cyklu dojrzewa jedna komórka jajowa, która w momencie owulacji opuszcza jajnik (ovarium), zostaje przechwycona przez zakończenie jajowodu i wędruje nim do macicy (uterus). Jeśli komórka ta nie zostanie zapłodniona, ulega rozpadowi i cały cykl będzie od początku przebiegał w miesięcznym rytmie.
Jeśli we właściwym momencie cyklu dojdzie do złożenia nasienia w pochwie, plemniki docierają do komórki jajowej, gdy znajduje się ona jeszcze w jajowodzie. Zapłodnione jajeczko już tam zaczyna się dzielić i po 3-4 dniach dociera do macicy jako morula (skupisko 8 lub więcej komórek ukształtowane kuliście). W macicy dokonują się następne podziały komórkowe, w wyniku których powstaje blastocysta- pusta kulka zawierająca w jednej z połówek grupę późniejszych komórek płodu. Przyczepia się ona do błony śluzowej wyścielającej jamę macicy, a potem zagnieżdża w ścianie macicy. Z zawartości tej kulki wykształca się płód, a jej komórki zewnętrzne tworzą potem, wraz z sąsiadującymi komórkami i naczyniami krwionośnymi ściany macicy, łożysko (placenta). Zapewnia ono w czasie ciąży wymianę składników pokarmowych między płodem a organizmem matki. Za początek ciąży uznaje się moment zagnieżdżenia blastocysty.
Wszystkie wcześniej przedstawione procesy zachodzą dzięki hormonom, które są produkowane przez fragment podwzgórza (hypothalamus), w przysadce mózgowej (hypophysis), w jajnikach oraz podczas ciąży w łożysku. Pod wpływem hormonu pobudzającego pęcherzyki (FSH), wydzielanego przez przysadkę, w pęcherzyku Graafa tworzy się komórka jajowa. Po osiągnięciu przez pęcherzyk odpowiedniej wielkości, jego komórki zaczynają produkować żeńskie hormony płciowe, czyli estrogeny, które oddziałują zarówno na podwzgórze, jak i na macicę. W podwzgórzu zostaje chwilowo zatrzymana produkcja FSH, w macicy zaś hormony te powodują rozrost błony śluzowej i jej gruczołów. Następnie najważniejszy staje się hormon luteinizujący (LH), który pobudza komórkę jajową do osiągnięcia pełnej dojrzałości i powoduje, że pęcherzyk Graafa pęka, uwalniając jajo. Od tej chwili gotowe do zapłodnienia jajo może spokojnie opuścić jajnik i przedostać się do jajowodu. LH sprawia także, że pozostałe w jajniku komórki pęcherzyka przekształcają się w ciałko żółte (corpus luteum) wytwarzające progesteron pobudzający macicę do dalszej rozbudowy błony śluzowej. Przygotowuje się w ten sposób do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej. Jeśli do ciąży nie dojdzie (blastocysta nie dojdzie do macicy), w jajniku zaczyna rosnąć kolejny pęcherzyk, a ciałko żółte poprzedniego rozkłada się. Wynikająca z tego zmiana równowagi estradiolowo-progesteronowej powoduje, że błona śluzowa macicy obumiera i w czasie kolejnej miesiączki zostaje wydalona.
