Problemy we wczesnym okresie ciąży
Mianem wczesnego okresu ciąży określa się pierwsze 12 tygodni, licząc od terminu wystąpienia ostatniej miesiączki. Ponieważ wczesny okres ciąży zalicza się jeszcze do zagadnień ginekologii, a nie położnictwa, którego tutaj omawiamy, spróbujemy przyjrzeć mu się nieco bliżej.
Testy ciążowe
Kobiety mają obecnie możliwość bardzo wczesnego stwierdzenia zarówno chcianej jak i nie chcianej ciąży. Istnieje szeroka gama łatwych w użyciu testów ciążowych, które można zakupić w każdej aptece. Test nasączony odczynnikiem, po skropieniu moczem kobiety lub po zanurzeniu w nim, wskazuje poprzez pokazujące się kreseczki bądź zmianę barwy wynik pozytywny lub negatywny. Zasada działania testów polega na sprowokowaniu reakcji immunologicznej i wykazaniu obecności hormonu ciążowego.
Już 10 dni po stosunku można stwierdzić zapłodnienie za pomocą badania krwi, natomiast zwykłym testem ciążowym- krótko przed zatrzymaniem miesiączki (ok. 14-15 dni po zapłodnieniu).
Poronienie
O poronieniu mówi się, gdy nastąpi samoistne wydalenie embrionu w ciągu pierwszych 28 tygodni ciąży. Jeśli ciąża zakończy się między 29. a 37. Tygodniem, zaś masa urodzeniowa dziecka nie przekracza 2500 g, mówi się o porodzie przedwczesnym. Około 70% poronień występuje w pierwszych 12 tygodniach ciąży. W związku z tym, że w tym okresie poronienie przypomina nieco obfitszą miesiączkę, w wielu przypadkach przechodzi nie zauważone, zwłaszcza wtedy, gdy kobieta nie wie, że zaszła w ciąże. Dopiero po upływie 4. miesiąca poronienie przypomina już poród- przebiega z bólami, pęknięciem błon płodowych, rozwarciem szyjki macicy i wydaleniem płodu.
Najczęstszymi przyczynami poronień u kobiety są:
- Mięśniaki
- Zrosty i zwyrodnienia macicy
- Niedobór witamin lub hormonów ciałka żółtego
- Schorzenia z wysoką gorączką
- Toksoplazmoza
- Kiła
- Choroby wirusowe
- Konflikt serologiczny między matką a dzieckiem (niezgodność Rh)
Znacznie rzadziej niż się przypuszcza przyczyną są silne emocje, strach i inne podobne czynniki zewnętrzne.
Również płód może być źródłem zaburzeń prowadzących do samoistnego poronienia. W tym przypadku przyczynami są:
- Niedotlenienie
- Zatrucia
- Uszkodzenia popromienne
- Wady rozwojowe
- Wady wrodzone lub schorzenia wirusowe
Jeśli poronienie nastąpi w 2 trymestrze ciąży, przyczyną bardzo często jest tzw. niewydolność szyjki macicy. Zbliżające się poronienie poprzedzone jest bólami w dole brzucha i krzyżu, jak też lekkimi krwawieniami, które przybierają na sile. Po kilku dniach powinno nastąpić wydalenie zakrzepłej krwi, pęknięcie błon płodowych i wydalenie płodu i łożyska. Jeśli w ogóle nie doszło do wydalenia łożyska bądź tylko do wydalenia częściowego to miało miejsce poronienie samoistne niezupełne. W takim przypadku pozostałości tkanki należy usunąć z jamy macicy, wykonując zabieg wyłyżeczkowania.
Nie zawsze jednak objawy muszą prowadzić do utraty płodu. Udzielona we właściwym momencie pomoc lekarska może uratować ciążę. Jeśli jednak do tego dojdzie, kobieta powinna przeczekać przynajmniej 2 cykle miesiączkowe przed ponowną próbą zajścia w ciążę, ponieważ dopiero wtedy zamyka się szyjka macicy. Po wystąpieniu wielokrotnych poronień mówi się o „poronieniu nawykowym”. Ich powodem mogą być anomalnie chromosomowe u któregoś z partnerów.
Czynniki immunologiczne
Ciąża, ze względu na obecność materiału genetycznego mężczyzny, jest tkanką obcą w ciele kobiety. W zasadzie jej organizm powinien odrzucić tę tkankę, tak jak to się dzieje przy transplantacji narządów. Po rozpoznaniu ciąży jako tkanki obcej organizm kobiety wytwarza jednak w macicy czynnik ochronny. Uniemożliwia on organizmowi matki odrzucenie płodu. Jeśli jeszcze właściwości krwi ojca dziecka są zbyt zbliżone do właściwości krwi matki, to wtedy i płód wykazuje zbyt wielkie podobieństwo. W tej sytuacji organizm matki nie rozpoznaje ciąży jako tkanki obcej i nie wytwarza wspomnianego czynnika ochronnego lub wytwarza go w zbyt małej ilości. Następstwem może być utrata ciąży. W Wielkiej Brytanii i Francji opracowano nowe metody terapii w przypadków wystąpienia takich problemów. Kobiecie podaje się szczepionkę z białych krwinek mężczyzny, która ma działanie uodparniające. Zabieg taki można przeprowadzić również w trakcie trwanie ciąży, w celu ratowania płodu.
Dziewczynki są bardziej odporne o d chłopców- także jeśli chodzi o poronienia
O ile wskaźnik żywych urodzeń wynosi 100 chłopców na 106 dziewczynek, to w przypadku poronień na 100 dziewczynek przypada 160 chłopców. Niektórzy naukowcy przypisują to zjawisko większej odporności organizmu żeńskiego. Odporność ta znajduje odbicie także w dłuższym życiu kobiet.