Podstawowym celem badania okulistycznego jest stwierdzenie wszelkich anomalii w naszym narządzie wzroku. Najważniejsze jest oczywiście wykrycie wad w widzeniu, takich jak krótko – czy dalekowzroczność. Jednak lekarz okulista może również wykryć różne choroby związane z naszymi oczami.
Coraz częściej spotykaną chorobą jest zaćma, zwana również kataraktą. Polega ona na zmętnieniu soczewki, co prowadzi do stopniowej utraty wzroku. Jest to długotrwały proces, który może się charakteryzować pogorszeniem widzenia, widzenie czarnej plamy lub mgły przed oczami. Zaćma może być wrodzona lub starcza. Ta druga dotyka najczęściej osoby po 60 roku życia. Ze względu na to, że zaćma prowadzi do ślepoty, warto kontrolować wzrok by jak najszybciej ją wykryć i poddać się leczeniu. Polega ono na zabiegu operacyjnym, w wyniku którego zmętniała część soczewki zostanie usunięta.
Jaskra to choroba, która wynika z zaburzenia przepływu cieczy wodnistej w przedniej części oka, między rogówką, a soczewką. Zaburzenia te prowadzą do wzrostu ciśnienia wewnątrz oka, a to z kolei może prowadzić do uszkodzenia nerwów i zaniku pola widzenia, co w efekcie prowadzi do ślepoty. Jaskra może być chorobą pierwotną lub wynikać w trakcie trwania innej choroby. Ostry napad jaskry występuje po długich przebywaniu w ciemności, zazwyczaj w środku nocy. Charakteryzuje się z zamknięciem kąta przesączania, co szkodzi prawidłowemu odpływowi cieczy wodnistej z oka. Chorzy na jaskrę mogą skarżyć się na złe samopoczucie, nudności, bóle głowy czy oka. Ważne, aby po wystąpieniu objawów, jak najszybciej poddać się leczeniu przez podanie leków obniżających ciśnienie. Można również jaskrę usunąć operacyjnie, poprzez wycięcie kawałka tęczówki, co ułatwi wypływ cieczy z oka.
W przypadku zaobserwowania tzw. „uciekającego oka” warto jak najszybciej udać się do specjalisty, gdyż pomoże on potwierdzić, czy nie mamy zeza. Występuje on najczęściej u dzieci 3-4 letnich i często towarzyszy wadom wzroku. Może być spowodowany przez złą budowę anatomiczną oczu, ale może również wystąpić wyniku chorób na tle nerwowym, jak szok czy choroba gorączkowa. Zez to nieprawidłowe ustawienie oczu, które objawia się tym, że przy obserwowaniu obiektu tylko jedno oko bierze w tym udział, drugie natomiast ucieka na bok. Nieleczony zez może prowadzić do stale pogarszającego się wzroku, a w efekcie nawet do jego utraty. Dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i podjęcie leczenia.
Często spotykane są również choroby powiek. Do tych najczęściej spotykanych należą gradówka i jęczmień czyli guzkowate zmiany w obrębie powiek. Wokół zmiany często występują zaczerwienienie i opuchlizna. Jęczmień można leczyć okładami ziołowymi lub antybiotykami, natomiast gradówkę o większych rozmiarach lekarz może usunąć chirurgicznie. Małe gradówki natomiast często wchłaniają się samoistnie, nie pozostawiając żadnych śladów.
O nieprawidłowym ustawieniu powiek mówimy, gdy przestają one spełniać swoje funkcje ochronne. Mogą nie przylegać do powierzchni oka, być za długie lub za krótkie. Może również wyniknąć zawinięcie powieki do wewnątrz lub na zewnątrz. Wynika to najczęściej z innych chorób lub urazów mechanicznych i może znacznie przyczynić się do podrażnienia środkowej części oka. W konsekwencji urazu lub wrodzone może być również opadanie powieki, które wynika z uszkodzenia lub niedorozwoju mięśnia odpowiedzialnego za unoszenie powieki. Wszystkie tego rodzaju zmiany w obrębie powiek leczy się chirurgicznie.
Do bardzo często spotykanych chorób należy zapalenie spojówek. Ma ono wiele odmian, choć objawy są najczęściej bardzo podobne. Do podstawowych objawów należą uczucie pieczenia i swędzenia oka, ciała stałego lub piasku w oczach, światłowstręt oraz obrzęk i przekrwienie spojówek. Choroba może mieć charakter ostry albo przewlekły. Ze względu na przyczynę powstania objawów wyróżnia się między innymi: zapalenie uczuleniowe, rzeżączkowe, kąpielowe i wiosenne. Przyczyna choroby będzie również warunkować sposób jej leczenia. Mogą być podane leki odczulające, krople nawilżające lub antybiotykoterapia.
Łączone zapalenie spojówki i rogówki może mieć charakter epidemiczny i powstawać na skutek kontaktu oka z łzami lub wydzieliną spojówkową chorego. Choroba ta przenosi się przez kontakt bezpośredni lub poprzez zainfekowane przedmioty. Leczenie polega na podaniu antybiotyków oraz leków zmniejszających obrzęk. Spojówki może dotknąć także jaglica. Wywołują ją wirusy i dotyka najczęściej dzieci. Nazwa pochodzi od grudkowatych zmian, które mogą wystąpić na spojówce, powiekach czy gruczole łzowym, które wyglądem przypominają jagły. Po zaobserwowaniu zmian należy jak najszybciej podjąć leczenie, gdyż jaglica może skutkować trwałym uszkodzeniem wzroku.
Do zapalenia może dojść również w obrębie rogówki. Choroba ta ma również różne przyczyny, a wykrycie właściwej gwarantuje szybkie i skuteczne leczenie. Ze względu na przyczynę choroba może przybierać różne nazwy: zapalenie nieżytowe, drzewkowate, miąższowe, tarczowe, porażenne to tylko niektóre z nich. Choroba objawia się łzawieniem, pogorszeniem ostrości widzenia, światłowstrętem i uczuciem ciała obcego pod powieką. Często występuje razem z zapaleniami spojówek. Leczenie również jest uwarunkowane pochodzeniem choroby i niestety może pozostawić ślady w postaci zmętnienia czy zbliznowaceń, które mogą prowadzić do trwałych uszkodzeń wzroku.
Zapalenie może dotknąć praktycznie każdej części oka. Występują, choć zdecydowanie rzadziej niż w przypadku rogówki i spojówki, zapalenia błony naczyniowej, tęczówki, mięśnia rzęskowego, nerwu wzrokowego, naczyniówki czy siatkówki. Siatkówkę może również dotknąć ciężka choroba, polegająca na odwarstwieniu się jej części. Choroba może w przypadku nie podjęcia szybkiego leczenia, skutkować całkowitą utratą wzroku. Do pierwszych objawów należy zaliczyć mroczki i plamki przed oczami, wystąpić może również nagła ślepota. Choroba polega na odwarstwieniu się części wewnętrznej od zewnętrznej zaś jej skutki leczy się chirurgicznie poprzez przytwierdzenie jej na powrót do podłoża.
Każdą z wyżej wymienionych chorób może wykryć okulista w swoim gabinecie. Dlatego tak ważne jest, aby przy wystąpieniu jakichkolwiek objawów jak najszybciej udać się do niego na wizytę. Stała kontrola wzroku oraz profilaktyka mogą zapobiec trwałemu uszkodzeniu widzenia lub jego pogorszeniu.
