Zapobieganie niepożądanej ciąży (antykoncepcja)
Tylko mniej więcej przez 1 dzień w miesiącu może dojść do zapłodnienia komórki jajowej w organizmie kobiety, a więc tylko tego dnia kobieta może zajść w ciąże. Jeśli komórka jajowa nie zostanie zapłodniona- obumiera. Dopiero po następnym jajeczkowaniu po raz kolejny możliwe jest zapłodnienie. Płodność określa się na 25% w ciągu cyklu, przy stosunku płciowym bez zabezpieczeń. Oznacza to, że na każde 4 kobiety, które w czasie dni płodnych odbywają stosunek płciowy bez zabezpieczeń, tylko 1 zachodzi w ciążę.
Rys historyczny
Za jeden z najstarszych środków antykoncepcyjnych uważa się kondom. Już w 1564r. w Italii anatom Falopio jako pierwszy podał dokładny opis prezerwatywy. Początkowo wykonywano go z kauczuku, następnie ze złotej i srebrnej blaszki. W roku 1882 pewien niemiecki lekarz z Flensburga jako pierwszy wspomniał o pierścieniu dopochwowym jako o skutecznej metodzie antykoncepcyjnej.
Zapobieganie ciąży za pomocą wkładek domacicznych jest metodą starą jak świat. Już w starożytności arabscy i tureccy właściciele wielbłądów mieli umieszczać w macicach samic małe kamyki, żeby w czasie długich podróży nie zachodziły w ciążę. Hipokrates jako pierwszy opisał zastosowanie wkładki domacicznej w celu zapobieżenia ciąży.
Antykoncepcja hormonalna nie jest już tak stara. Teoretycznie podstawy hamowania owulacji metodami hormonalnymi stworzyli badacze niemieccy. W 1921 r. w wyniku implantacji ciążowego ciałka żółtego u dojrzałych płciowo samic zwierząt osiągnięto długotrwałą niepłodność. Skutecznie wstrzymanie jajeczkowania u kobiety za pomocą dziennej dawki 20 mg progesteronu ogłoszono w 1944 r.
Jaki środek antykoncepcyjny jest najlepszy?
Odpowiedź na to pytanie ciężko uogólnić. Jednak jest kilka warunków, które powinien spełniać dobry środek antykoncepcyjny. Najważniejsze kryteria to: tolerowanie przez organizm, skuteczność i nieszkodliwość.
Idealny środek antykoncepcyjny powinien zatem być pewny, nieszkodliwy, wygodny w użyciu, tani a do tego powinno być jeszcze możliwe przerwanie jego działania w dowolnej chwili. Środek taki, niestety, jeszcze nie istnieje, jednak niektóre metody zbliżyły się już do ideału. Każda kobieta musi jednak indywidualnie dobrać odpowiednią dla niej metodę. Nie ma takiej metody, którą można stosować przez 40 lat, w związku z tym prawie dwie trzecie wszystkich par minimum raz zmieniały metodą antykoncepcyjną.
Oto zestaw pytań pomocnych przy wyborze metody
- Na ile pewna ma być metoda?
Jeśli ciąża byłaby życiową katastrofą, należałby raczej zalecić metodę najpewniejszą. W niektórych przypadkach można nawet rozważyć sterylizację. Jeśli jednak kobieta w przyszłości chciałaby mieć dziecko należy odrzucić wszelkie metody, definitywnie likwidujące płodność.
- Czy myślenie tuż przed stosunkiem o środkach zapobiegawczych będzie odczuwane jako nieprzyjemne?
Jeśli tak, to przemawia to przeciwko środkom mechanicznym, tj. krążek dopochwowy czy prezerwatywa.
- Czy dochodzi do zmiany partnera?
Jeśli tak to zaleca się prezerwatywę, ponieważ stanowi także pewne zabezpieczenie przed AIDS.
- Czy są jakieś warunki fizjologiczne przemawiające przeciwko określonej metodzie?
Kobiety dużo palące powinny być ostrożne w stosowaniu pigułki antykoncepcyjnej; kobietom z obniżeniem macicy nie zaleca się krążków dopochwowych; natomiast młode dziewczęta, które jeszcze nie rodziły nie powinny zakładać spirali.
- Jakie odczucia budzi stosowanie określonej metody?
Odczucia odgrywają dużą rolę w tolerowaniu i pewności określonej metody. Jeśli stosując dany środek, kobieta odczuwa raczej obrzydzenie, to z pewnością nie zaleca się kontynuowania tego przez dłuższy czas. Tak naprawdę, każda metoda antykoncepcji jest tylko wtedy pewna, gdy stosujące ją osoby są z nią obyte. Konieczne więc jest, by przed zastosowaniem danej metody zasięgnąć dokładnej informacji, jak ona działa, jakie są jej wady i zalety, na co zwracać szczególną uwagę przy jej stosowaniu itd. Nawet przy największej naukowo dowiedzionej skuteczności metody, nie da się w 100% wykluczyć możliwości zajścia w ciążę.
