Przywra (motylica wątrobowa) to rodzaj pasożyta o bardzo złożonym cyklu życiowym. Forma dojrzała pasożytuje w przewodach żółciowych wątroby roślinożerców głównie u bydła, kóz oraz niekiedy u człowieka – ostatecznych żywicieli.
Do zarażenia dochodzi zwykle latem i jesienią. Wywołuje chorobę zwaną fascjolozą. Jest pasożytem bezwarunkowym, czyli, że nie może występować w formie wolno żyjącej tylko w ciele swojego żywiciela. Potrafi osiągać od 18 do 51 mm długości. Ciało ma pokryte nieorzęsionym, elastycznym oskórkiem. Posiada mikroskopijne kolce, które w sporej ilości występują w przedniej części grzbietowej strony ciała. Jego barwa ciała jest żółtawoszara, choć czasem z lekkim różowawym odcieniem. Ma kształt ciała listkowaty, spłaszczony, ale najszerszy w przedniej części. Przód jego ciała jest zwężony w krótki stożek na szczycie, którego umieszczony jest otwór gębowy. Ciało motylicy wyposażone jest w dwa nieuzbrojone (bez haczyków) narządy czepne tzw. przyssawki: gębową i brzuszną, przy czym ta druga jest większa. Między tymi przyssawkami, ale bliżej brzusznej znajduje się otwór płciowy. Na tylnym końcu jej ciała mieści się pojedynczy otworek wydalniczy.
Żywicielem pośrednim tego pasożyta są ślimaki: błotniarka moczarowa oraz błotniarka wędrowna, zaś ostatecznym żywicielem jest bydło. Bardzo rzadko zdarza się, że jego żywicielem ostatecznym może by również człowiek. Jaja dorosłego pasożyta dostają się do przewodu pokarmowego żywiciela ostatecznego razem z żółcią, a potem wydalane są razem z kałem. Poza organizmem żywiciela potrafią żyć od 2 do 6 miesięcy.
W wodnych zbiornikach wylęga się pierwsze pokolenie larwalne nazywane dziwadełkiem, które ma już dobrze rozbudowany układ nerwowy, a także dwie plamki oczne. Aktywnie wnika do ciała wodnego ślimaka, gdzie przekształca się w typ następny larwy tzw. sporocystę. Potem namnażają się kolejne stadia larwalne, czyli redia na drodze bezpłciowego rozmnażania. Ostatecznym etapem są cerkarie. Cały proces trwa około 2 miesiące i doprowadza do utworzenia nawet do 2000 cerkarii z jednego jaja.
U człowieka na zarażenie tym pasożytem wskazują takie objawy jak:
– wysypka na górnych kończynach,
– senność,
– osłabienie,
– kłucie i powiększenie wątroby,
– ból brzucha,
– bóle głowy z możliwą gorączką,
– brak apetytu a także wstręt do potraw tłustych.
Przeważnie umiejscawia się w wątrobie, choć w niektórych przypadkach dochodzi do zagnieżdżenia się jej w płucach, mięśniach, a także mózgu.
