Luteina to nazwa określająca dwie różne substancje i choć obie mają zastosowanie w medycynie to jednak bardzo się od siebie różnią.
Luteina, kryjąca się pod symbolem E161b, to żółty barwnik pochodzenia roślinnego, który wiosną i latem jest ukryty przez chlorofil, a jesienią w swojej pełnej okazałości barwi liście na żółto. Jest słabo rozpuszczalna w wodzie. W produkcji przemysłowej pozyskuje się ją z traw. W przemyśle żywieniowym najczęściej jest stosowana w zupach, alkoholach oraz niektórych ciastach.
Roślinna luteina jest bardzo istotna do prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. Jej zbiory koncentrują się przede wszystkim w plamce żółtej oka. To niewielka powierzchnia siatkówki, która jest odpowiedzialna za widzenie centralne. Luteina jest antyoksydantem, który wspiera naturalne mechanizmy obronne komórek człowieka, między innymi opóźniając ich starzenie i zapobiegając uszkodzeniom delikatnej struktury oka. Eliminuje ona bowiem wolne rodniki, które powstają w procesie dostarczania do siatkówki tlenu. Dodatkowo luteina w plamce żółtej działa jak filtr przeciw szkodliwemu promieniowaniu UVA i UVB.
Tę samą nazwę, czyli luteina, nosi hormon kobiecy zwany inaczej progesteronem. Wydzielany jest zarówno przez ciałko żółte gonad, czyli jajniki i jądra, a w czasie ciąży również przez łożysko. W organizmie kobiety luteina ma ogromną wartość. Jest odpowiedzialna za przygotowanie macicy na przyjęcie zapłodnionego jaja oraz wstrzymuje dojrzewanie pęcherzyków Graafa, odpowiedzialnych za uwalnianie jajeczek przy owulacji.
Znaczenie luteiny wzrasta ogromnie w przypadku kobiet ciężarnych. Progesteron bowiem jest odpowiedzialny za hamowanie odpowiedzi immunologicznej organizmu matki na antygeny płodu, reguluje pracę macicy, zapobiegając przedwczesnym skurczom oraz zmniejszając jej wrażliwość na działanie oksytocyny, a dodatkowo pobudza gruczoły sutkowe do produkcji mleka, czyli laktacji. Produkcja luteiny w organizmie kobiety ciężarnej ma również skutki uboczne. To ona bowiem jest odpowiedzialna za obrzęki, żylaki oraz przebarwienia skóry.
Jak zatem widać obie odmiany luteiny są niezastąpione w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu człowieka. Jej braki mogą mieć poważne konsekwencje prowadzące do znacznego pogorszenia wzroku lub w przypadku hormonu do utraty ciąży i zaburzeń menstruacji.
