Choroba ta jest wywoływana przez wirus pryszczycy z rodziny Apthovirus. Znanych jest wiele typów tego wirusa. Do tej pory poznano około sześćdziesiąt różnych jego odmian. Przebycie jakiegokolwiek z typów pryszczycy nie uodparnia nas jednak przed drugim atakiem, tak jak w przypadku np. różyczki. Pryszczyca zalicza się do chorób odzwierzęcych. Nosicielami są zwierzęta parzystokopytne jak np. bydło, świnie czy owce. Atakuje ona także człowieka. Inna nazwa to zaraza pyska i racic. Okres inkubacji waha się od dwóch do dziesięciu dni. Pryszczyca może przebiegać w sposób łagodny lub złośliwy.
Pryszczyca rozprzestrzenia się zarówno poprzez kontakt pośredni jak i bezpośredni. Zarażenie się człowieka następuję poprzez kontakt z chorym zwierzęciem lub przez spożycie mleka od chorych zwierząt. Pryszczycą możemy zarazić się drogą pokarmową, oddechową lub przez spojówki. Wirusy znajdują się także w odchodach i ślinie nosiciela. Ciało zarażonych zwierząt pokrywają pęcherze wypełnione płynem, które tworzą się na racicach wymionach i błonach śluzowych jamy ustnej. Pojawiają się owrzodzenia a także zapalenia bakteryjne. Zgon zwierzęcia wywołany jest przez uszkodzenie mięśnia sercowego. Pryszczyca powoduje ogromne straty gospodarcze, ponieważ zwalcza się ją poprzez zabijanie zarażonych zwierząt w promieniu nawet kilku kilometrów od ogniska choroby. Patogen działa szybko a dróg jego rozprzestrzeniania jest bardzo wiele.
U ludzi pryszczyca ma raczej łagodny przebieg. Po około dwóch do czterech dni pojawiają się pęcherze surowiczo-ropne, które umiejscawiają się na skórze. Najczęściej widoczne są na błonach śluzowych jamy ustnej. W późniejszym etapie może to powodować nadżerki w obrębie jamy ustnej. Objawom tym towarzyszy ból i ślinotok. Pęcherze w obrębie stóp i rąk pojawiają się rzadko. Chorobie towarzyszy często gorączka. Objawy utrzymują się kilkanaście dni. Zmiany ustępują samoistnie i nie pozostawiają śladu.
Schorzenie leczy się miejscowo za pomocą środków odkażających w maściach lub płukankach. Aby zapobiec zapaleniom w obrębie pęcherzy i owrzodzeń podaje się antybiotyki. Zalecane jest także przyjmowanie witamin z grupy B (Stress Management B-Complex).
